Op 5 januari 2011 woedde er een enorme brand bij Chemie-Pack in Moerdijk. Er vielen gelukkig geen doden en gewonden, maar er ontstond wel een flinke maatschappelijke onrust. Die onrust betrof vooral de veiligheidscultuur rond een bedrijf als Chemie-Pack. Hoe kon zo’n grote brand ontstaan en hoe zat het met de crisisbeheersing? Het bedrijf valt immers onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO), omdat het zich bezighoudt met opslag, verwerken en verpakken van chemicaliën. Bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen moeten voldoen aan het strengste veiligheidsregime dat Nederland kent.
Er vielen dus geen doden en gewonden, maar de brand veroorzaakte lokaal wel grote materiële schade en milieuschade en leidde tot veel beroering en onzekerheid over de gevolgen voor mensen, dieren en milieu in het getroffen gebied. De kritische vragen over de veiligheidscultuur waren aanleiding voor veel onderzoek. Onder meer door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Dit onderzoek was gericht op het ontstaan van de brand en de crisisbeheersing en -communicatie van de overheid.
Risicobeheersing was onvoldoende
In zijn onderzoeksrapport schrijft de Onderzoeksraad dat de beheersing van de risico’s op ongevallen en brand door Chemie-Pack onvoldoende was. Het bedrijf hield zich niet aan de vergunning en de eigen procedures. Er stonden plastic containers met brandbare stoffen (IBC’s) op een plek waar geen afdoende brandbestrijdingsvoorzieningen waren. Er werden werkzaamheden verricht met brandbare stoffen en toen er brand ontstond werd de apparatuur, een pomp om hars over te pompen, niet uitgeschakeld. Daarnaast werden verkeerde middelen gebruikt om de beginnende brand te blussen. Hierdoor vlogen ook de opgeslagen IBC’s in brand. Tegen de tijd dat de brandweer arriveerde, kon die het vuur alleen nog gecontroleerd uit laten branden.
De overheidsinstanties hadden zich volgens de Onderzoeksraad wel aan de regels gehouden bij het verlenen van de vergunningen en het houden van toezicht, maar ‘reageerden traag en te coulant’ op gesignaleerde fouten bij Chemie-Pack. Verder concludeert de raad dat de communicatie van de overheid naar de bevolking onduidelijk was en niet duidelijk maakte wat de informatie die ze wel gaven eigenlijk voor de omwonenden betekende.
We kunnen dus wel concluderen dat er behoorlijk wat zaken mis zijn gegaan. Ten eerste zijn er regels overtreden met het opslaan van gevaarlijke stoffen waardoor een zeer gevaarlijke situatie ontstond. Vervolgens bleek het personeel niet deskundig genoeg en gebruikten zij een gasbrander om een membraanpomp op te warmen die te ver afkoelde om hars te blijven overpompen. Hierdoor ontstond er brand en bleek het personeel niet goed te weten welke blusmiddelen je in deze situatie kunt gebruiken en verzuimde het om de pomp uit te zetten.
Iedereen weer veilig naar huis
Dit alles toonde eens te meer aan hoe belangrijk het is dat bedrijven een goede veiligheidscultuur hebben. Veiligheid op het werk heeft voor NCOI Techniek & Veiligheid topprioriteit. Ons belangrijkste doel is eraan bijdragen dat iedereen aan het eind van de werkdag weer veilig thuiskomt. We werken veilig of we werken niet. Dat moet het motto van alle werknemers én werkgevers zijn. En dat is de rode draad in al onze veiligheidsopleidingen.
