Waarom is ATEX zo belangrijk? Een goed voorbeeld hiervan is een gasexplosie op 3 juni 2014 bij Shell Chemie in Moerdijk. Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid had Shell Nederland er niet voor gezorgd dat alle medewerkers continu alert zijn op de veiligheidsrisico’s die volgen uit wijzigingen aan installaties, processen en procedures. Ook waren risicoanalyses onvoldoende uitgevoerd.

Bij een explosie in een zeecontainer op 2 december 2019 kwam een medewerker van de Twentsche Kabelfabriek in Lochem om het leven. Hier was sprake van gebrek aan kennis van de risico’s. Er ontstond een gasexplosie door het gebruik van een lichtschakelaar die niet aan de ATEX-normen voldeed. Een vonk zorgde hier voor de ontsteking.

Een voorbeeld van een fout in het ontwerp is de explosie aan boord van de binnenvaarttanker Stolt Rom op 27 juni 2006. Die was het gevolg van oververhitting omdat er een vat met koelvloeistof leegliep. Als daar in de ontwerpfase een niveaumeter had gezeten was er een melding gekomen dat de koelvloeistof niet meer voor koeling kon zorgen. Bij de doorvoer hadden ze ook nog een temperatuurmeter kunnen plaatsen die een signaal had kunnen afgeven op het moment dat de temperatuur te hoog werd.

Als de kennis uit de ATEX Basismodule en ontwerpmodule up-to-date zouden zijn geweest en er ook naar gehandeld was, zouden deze explosies waarschijnlijk niet zijn gebeurd.

Stofexplosie

​In december 2019 ontstond bij chemiebedrijf ESD-SIC in Farmsum in de provincie Groningen een stofexplosie. Een zogenoemde ‘blazer’ in categorie 5. Dit is de zwaarste categorie, waarbij de stofwolk vele honderden meters omhoogkomt. De blazer ging gepaard met een steekvlam. Er vielen gelukkig geen gewonden. In Nederland komen wekelijks stofexplosies voor. Die zijn meestal zo klein dat de schade wel meevalt. Maar volgens verzekeraar Interpolis vallen er ook zo’n twintig keer per jaar gewonden bij stofexplosies in bedrijven.

ATEX-richtlijnen

Dit alles toont aan waarom een goede toepassing van de ATEX-richtlijnen belangrijk is. En dus ook het belang van ATEX-opleidingen. Elke module is van belang: 001 voor algemene basiskennis van de richtlijnen, 002 voor zonering, 003 voor installatie, 004 voor onderhoud, 005 voor reparatie, 007 en 008 voor inspectie en niet in de laatste plaats ontwerpen (009). Want daar begint het uiteindelijk allemaal mee.

Vooral in branches als de chemie, de verfindustrie, de papierindustrie, de voedingsmiddelenindustrie en de houtverwerkende industrie hebben organisaties en bedrijven te maken met explosiegevaar. Daar moeten werknemers zoals operators van installaties en machines, installateurs, onderhoudsmonteurs en logistiek medewerkers die betrokken zijn bij het primaire proces van het bedrijf, in ieder geval kunnen werken volgens de ATEX-normeringen.

Een complete lijst met onze ATEX-trainingen vind je hier.